Stryjeński (Stryiński) Jan Karol ze Stryjnej h. Tarnawa (ok. 1742–1816), szef gwardii konnej litewskiej, marszałek Trybunału Duchownego Wielkiego Księstwa Litewskiego, działacz ewangelicki.

Pochodził z rodziny wyznania ewangelicko-reformowanego, wywodzącej się ze Stryjnej w paraf. Częstoborowice (woj. lubelskie). Był wnukiem Pawła (1657–1714), wojskiego grodzieńskiego, który wraz z bratem Zygmuntem (zm. 1706), cześnikiem sanockim (potem także administratorem ekonomii grodzieńskiej), osiadł pod koniec XVII w. na Grodzieńszczyźnie i w r. 1703 został deputatem z Grodna do Tryb. Głównego W. Ks. Lit., oraz Joanny z Grużewskich (zm. 1746), podkomorzanki żmudzkiej. Ojciec S-ego, Zygmunt (zm. 1782), kapitan wojsk koronnych lub litewskich, używający w l. 1764–82 (bez prawnej podstawy) tytułu chorążego chełmińskiego, był znanym działaczem ewangelickim, kuratorem Jednoty Lit. w l. 1747 i 1774, właścicielem rodowej Stryjny oraz Brzostowicy Małej (pow. grodzieński); matką S-ego była poślubiona 6 III 1740 w Sielcu Zofia z Boryszewskich (1712–1791), córka Andrzeja, stolnika parnawskiego, wdowa po Janie Stanisławie Karwickim (1695–1733), podkomorzycu sandomierskim. S. miał dwóch braci: Pawła Andrzeja i Aleksandra Bernharda (ur. 1750), zmarłego zapewne w dzieciństwie.

S. obrał drogę kariery wojskowej w oddziałach autoramentu cudzoziemskiego. Już w czerwcu 1754 był chorążym w regimencie konnym (dragońskim) buławy pol. W. Ks. Lit., stacjonującym w Kamieńcu Lit.; na porucznika awansował w sierpniu 1758 (był nim jeszcze w styczniu 1762). Przez cały ten czas (prócz okresów, gdy był odkomenderowany do hetmana: wrzesień 1758 – luty 1759 oraz luty i maj 1761) nie pełnił faktycznie służby wojskowej, będąc urlopowanym. Jako kapitan dragonów buławy polnej lit. wystąpił «z dóbr Brzostowica cum attinentiis» na popisie szlachty pow. grodzieńskiego, który odbył się 30 IX – 4 X 1765. Dn. 20 II 1766 został przeniesiony na kapitana z chorągwią do regimentu Gwardii Konnej Lit. (zwanego też regimentem Karabinierów Jego Królewskiej Mości W. Ks. Lit.). Możliwe, że był na sejmiku w Grodnie 26 VIII t.r. i złożył podpis pod instrukcją poselską (w dokumencie jako J. Stryjeński bez tytułu). Dn. 20 III 1767 podpisał jako konsyliarz akt konfederacji słuckiej. W 2. poł. r. 1768 uczestniczył wraz z Gwardią Konną Lit. w działaniach gen. artylerii lit. Franciszka Ksawerego Branickiego na Podolu i Ukrainie; na prośbę Branickiego król wydał 6 X t.r. patent dla S-ego na majora. Dn. 22 X Branicki prosił króla, by S. jako «chudy pachołek» mógł otrzymać patent bez zwyczajowego wpłacania 300 dukatów rodzinie poprzednika. Dn. 1 X 1770 otrzymał S. awans na podpułkownika (obersztlejtnanta) Gwardii Konnej Lit. Dowodził jedną z sześciu kompanii, liczącą 48 osób (wg stanu z r. 1778). Długotrwałe procesy, toczone przez S-ego m.in. w ziemstwie mozyrskim z Oskierkami, Kamieńskimi i Siruciami zostały przez sejm 1773 r. przekazane do ostatecznego rozstrzygnięcia przez sąd ziemski miński podczas «roków świętomichalskich» 1774 r. W okresie między r. 1774 a 1779 (bliższa data nieznana) S. procesował się o zbiegłego ze skradzionymi pieniędzmi lokaja z kasztelanową witebską Petronellą Siruciową; zwracał się do króla Stanisława Augusta o pomoc w przeniesieniu tej sprawy z grodu kowieńskiego (gdzie przegrał z wpływową Siruciową) do Trok lub Wilna. Wiosną 1782 zawarł znajomość z poetą Franciszkiem Karpińskim, którego gościł w swym domu w Czarnołozach koło Prużany. Jako kurator Jednoty Lit. uczestniczył w synodzie w Izabelinie 24 VI 1782. We wrześniu t.r. był jej delegatem na wspólnym luterańsko-kalwińskim synodzie w Węgrowie, gdzie 21 IX wraz z innymi delegatami wyznania reformowanego z Litwy i Wielkopolski podpisał protestację przeciw uchwałom tego synodu oraz jego dyrektorowi gen.-lejtnantowi Augustowi Stanisławowi Goltzowi. W r. 1783, wraz z bratem Pawłem, wylegitymował się ze szlachectwa w Galicji w sądzie ziemskim lwowskim. Uczestniczył także, jako kurator Jednoty Lit., w synodach w Wilnie 24 VI 1783 i Izabelinie 24 VI 1784. Dn. 9 VI 1785 awansował na drugiego pułkownika w swym regimencie. Znów jako kurator brał udział w synodach w Bielicy 24 VI 1787 i Izabelinie 1 IX 1788. Na początku r. 1790 uczestniczył w staraniach (lub był wręcz ich inicjatorem) o przejście do armii kor. (do regimentu gen. Krzysztofa Dunina Karwickiego) Jana Henryka Dąbrowskiego, wówczas kapitana lejbgwardii elektora saskiego Fryderyka Augusta III. W korespondencji z Karwickim zwracał uwagę na wybitne zdolności wojskowe Dąbrowskiego. W sprawę tę zaangażowani byli: król i marszałek sejmu Stanisław Małachowski. Wstępne rokowania w trwających dwa lata zabiegach o pozyskanie Dąbrowskiego podjęli Karwicki i S. (list do Dąbrowskiego z 27 II 1790 z Warszawy). T.r., przed 9 IX, został po śmierci Jerzego d’Obyrna pierwszym pułkownikiem Gwardii Konnej Lit. Na synodzie reasumowanym w Bielicy 22 IX został obrany jednym z delegowanych na sejm od Komisji Zborów Ewangelickich Wyznania Reformowanego.

Dn. 7 II 1791 na sejmiku gromnicznym w Grodnie wybrano S-ego na deputata do Tryb. Głównego W. Ks. Lit. na kadencję grodzieńską (ruską), trwającą od 1 V do 30 IX t.r. W sejmiku tym zapewne nie brał udziału, gdyż brak go wśród osób, które 9 II podpisały kredens na sęstwo ziemskie grodzieńskie dla Hippolita Wołkowickiego. W kwietniu otrzymał patent na szefa swego regimentu (datę 14 IV podają akta Komisji Wojskowej, 15 IV – księga awansów i dymisji, a 22 IV – rolla z marca 1794; sam S. w liście do króla z listopada 1794 podał datę 12 IV). W r. 1791, wkrótce po reasumpcji Trybunału w Grodnie (1 V) otrzymał S. (16 lub 17 V) Order św. Stanisława. Pod koniec kadencji grodzieńskiej, wobec ostrej rywalizacji dwóch kontrkandydatów do marszałkostwa Tryb. Duchownego w Wilnie: aktualnego wicemarszałka i deputata smoleńskiego Feliksa Skarbka Ważyńskiego, star. tyrkszlewskiego, oraz Ksawerego Lipskiego, kasztelanica łęczyckiego i deputata mińskiego, wysunięto jako kompromisową kandydaturę S-ego. Już na początku września został on jednogłośnie obrany na tę funkcję przez kolegów z kadencji grodzieńskiej (9 IX pisał o tym do woj. wileńskiego Michała Hieronima Radziwiłła, prosząc go o użycie wpływów wśród duchowieństwa i przekonanie do swojej osoby deputatów duchownych). Przeciwnikiem kandydowania S-ego był Stanisław August, obawiający się zapewne kontrowersji z powodu jego niekatolickiego wyznania. W liście z Wilna z 21 X, wysłanym do króla już po rozpoczęciu obrad trybunalskich (trwały od 15 X do 25 XI), starał się S. usprawiedliwić swe postępowanie, pisząc m.in.: «nie godziło się zaufanie całego koła, tak słodki dla serca mego zaszczyt, odpłacać niewdzięcznością, która by […] poniżenia dla mnie i Jednoty dysydentów przyniosła skutki». Zdaniem stolnika i posła starodubowskiego Konstantego Jelskiego «obywatele wybierając go na te dostojeństwo, oddali słuszność doznanej sprawiedliwości i światła męża tego; […] różność wyznania nie była przeszkodą w ich oczach do wyniesienia go na stopień, którego przymiotami swemi i zasługami stał się godnym» („Gaz. Narod. i Obca” 1791 nr z 9 XI). Dn. 25 XI, wraz z całym Tryb. Duchownym, S. uczestniczył w Wilnie w uroczystych obchodach rocznicy koronacji Stanisława Augusta.

Podczas wojny polsko-rosyjskiej 1792 r. nie brał S. udziału w walkach, gdyż regiment Gwardii Konnej Lit. znajdował się w odwodzie, stacjonując w Prużanie, a potem na Mazowszu. S. złożył w Grodnie przysięgę na wierność konfederacji targowickiej, a po powrocie Gwardii Konnej Lit. do Prużany odebrał w październiku t.r. taką przysięgę od całego regimentu wg ordynansu hetmana Szymona Kossakowskiego. W międzyczasie uzyskał w Brześciu Lit. od gen. I. J. Fersena usunięcie komend rosyjskich z Prużany i okolic. Starał się u Komisji Skarbu Lit. o asygnacje na żołd, umundurowanie, konie, furaże itp. dla regimentu «wyniszczonego na fatalnej konsystencji» na Mazowszu. Urlopowany przez Kossakowskiego, wyjechał z Prużany zapewne już 27 X. Pomimo urlopu nadal zajmował się sprawami swego regimentu. W poł. grudnia dom S-ego w Sokółce został podczas jego nieobecności zajęty przez Adama Ponińskiego. W liście do hetmana, pisanym z Warszawy 1 II 1793, prosił S. o przedłużenie urlopu z uwagi na zły stan zdrowia i «interesa własne domowe», zapewniając jednocześnie, że mieszkając kilkanaście mil od Prużany (w Sokółce lub Brzostowicy Małej) będzie miał nadal staranie o sprawy Gwardii Konnej Lit. Dn. 21 IV t.r. gościł S. w Sokółce Stanisława Augusta, który w drodze na sejm do Grodna zatrzymał się u niego na obiad i nocleg. Znajdował się S. na liście osób, mających prawo asystować królowi w izbie sejmowej, nie wiadomo jednak, czy rzeczywiście był w Grodnie podczas obrad sejmu. Włączył się natomiast t.r. w prace sprzysiężenia litewskiego. Z przyczyn zdrowotnych urlopowany z wojska przez króla, przebywał na początku r. 1794 w Brzostowicy Małej, podczas gdy jego regiment stacjonował w Prużanie i jej okolicach. Zgodnie z zaleceniem płk. Jakuba Jasińskiego, by opóźniać zarządzoną 28 II t.r. przez Radę Nieustającą redukcję wojska, otrzymane 11 IV rozkazy Komisji Wojskowej i nowy etat Gwardii Konnej Lit. podpisane przez hetmana Kossakowskiego, odesłał S. do opracowania płk. Krzysztofowi Engelhardtowi i wstrzymał redukcję do czasu jej zatwierdzenia przez króla. Następnie płk Michał Deskur i kpt. Józef Reyzner zostali wysłani 14 IV do Warszawy z listem S-ego do Stanisława Augusta wraz z nowym etatem opracowanym przez Engelhardta; dotarli tam zapewne już po wybuchu insurekcji. S. wraz z płk. Andrzejem Kazanowskim był inicjatorem wybuchu powstania w Zabłudowie 24 IV. Podczas odbytej wówczas narady zdecydowano, że S. niezwłocznie wyda ordynanse do rozlokowanych w pobliżu oddziałów armii lit., nakazując im przystąpienie do insurekcji i koncentrację do 28 IV w rejonie Bielska Podlaskiego (wyznaczonym także przez Naczelnika Tadeusza Kościuszkę). Z Prużany w tamten rejon S. skierował też swą Gwardię Konną Lit. (371 ludzi) pod komendą Engelhardta. Powiadomiona 25 IV o powstaniu w Zabłudowie Rada Zastępcza Tymczasowa (RZT) powierzyła S-emu dowództwo nad siłami zgromadzonymi na Podlasiu, co potwierdził król w liście do S-ego z 26 IV, zalecając mu porozumiewanie się z wysłanymi do powstańców przedstawicielami RZT, Janem Nepomucenem Horainem i gen. Augustynem Gorzeńskim. Stanisław August nakazał też aktualnemu dowódcy Gwardii Pieszej Lit. gen. Józefowi Bielakowi i oficjalistom ekonomii grodzieńskiej, podporządkowanie się rozkazom S-ego. Jednak komendę nad południową dywizją powstańczej armii lit., skoncentrowaną pod Bielskiem Podlaskim, objął gen. artylerii lit. Franciszek Sapieha, który zamierzał uderzyć wszystkimi siłami (ok. 3500 ludzi) na dywizję gen. mjr. P. Cycjanowa, stojącą w Grodnie. Zaniepokojeni perspektywą ogołocenia Podlasia z wojsk, które miały osłaniać akcesy miejscowych do insurekcji, S. i Kazanowski interweniowali 27 IV w RZT, przez co wymarsz oddziałów Sapiehy został opóźniony. Zgodnie z obietnicami S-ego i Kazanowskiego, ukonstytuowana 1 V Komisja Porządkowa Ziemi Bielskiej ogłosiła akces do Aktu Krakowskiego z 24 III. Patentem Naczelnika Kościuszki z 16 V został S. mianowany gen.-majorem. Jednak w dalszych działaniach wojennych nie wyróżnił się, być może z powodu choroby. Dn. 23 X «dla poratowania zdrowia», za urlopem udzielonym przez gen. Stanisława Mokronowskiego, S. przybył do Warszawy i nazajutrz zameldował się (z powodu choroby – pisemnie) Naczelnikowi Tomaszowi Wawrzeckiemu. Po utracie podczas insurekcji swych wojskowych dokumentów zwrócił się do króla z prośbą o zaświadczenie o przebiegu służby wojskowej, co Stanisław August uczynił pismem wydanym 26 XI w Warszawie. Dn. 16 IX 1795 w Grodnie rozliczył się S. przed królem z sumy 500 czerwonych zł, przekazanych mu w r. 1792 «na zastąpienie szkód Regimentu Gwardii Konnej Litewskiej» i tym samym zakończył czterdziestoletnią służbę wojskową.

Po upadku Rzpltej osiadł S. w Brzostowicy Małej, gdzie zajął się gospodarowaniem. Miał pewne sprawy finansowe z Karpińskim oraz Wincentym Trębickim, łowczym kobryńskim. Aktywnie uczestniczył w życiu Jednoty Lit.; był dyrektorem synodu w Wilnie, a 29 IX 1795 jako kurator Jednoty brał udział w synodach w Izabelinie (1796) i Wilnie (1797). Ponownie pełnił funkcję dyrektora w Wilnie (1801) i Izabelinie (1802). Jako kurator uczestniczył w synodach w Wilnie w r. 1803 i 1806 (tam również jako prezydent Komisji Ekonomicznej) oraz w sesji prowincjonalnej w Izabelinie (1808). Zawarł znajomość z generalnym gubernatorem Litwy ks. N. Repninem, u którego wstawiał się za oficerami swego regimentu; już w l. 1795–6, za pośrednictwem S-ego i podskarbiny nadw. lit. Karoliny Dziekońskiej, Karpiński, mieszkający w niedalekim Kraśniku, poznał Repnina. Poeta pozostawał w dość bliskich stosunkach ze S-m i często u niego bywał, co upamiętnił w powstałym w okresie między r. 1795 a 1811 wierszu „Z okoliczności jabłoni, przeze mnie szczepionej w Brzostowicy, u szefa Stryjeńskiego, przyjaciela” („Dzien. Wil.” 1827 nr 8 s. 201–2), a w swym pamiętniku zamieścił bardzo przychylną charakterystykę S-ego. Na przełomie l. 1806/7, gdy obóz Adama Jerzego Czartoryskiego dążył do ogłoszenia cara Aleksandra I królem Polski, S. został umieszczony na liście znaczących postaci z terenu Litwy, którym miano przesyłać odezwy i memoriały. Kazimierz Chromiński zamieścił w swym pamiętniku bardzo pozytywną charakterystykę S-ego; poświęcił mu także wiersz z okazji jego imienin 24 VI 1815: „Do […] Jana Chrzciciela ze Stryjnej Stryjeńskiego, generała byłej Gwardii Konnej Litewskiej…” [b.m.w.].

S. posiadał dobra w pow. grodzieńskim: Brzostowicę Małą (gdzie był kolatorem łacińskiego kościoła parafialnego oraz cerkwi unickiej) i Dorguże (paraf. Brzostowica Mała, razem 166 dymów wg spisu z r. 1794) oraz Gieniusze w paraf. kryńskiej (10 dymów w r. 1794); dobra te do swej śmierci trzymała matka S-ego, która zapisała na swych majętnościach 4 tys. zł na «reparację zboru sidrzańskiego». W Grodnie S. miał po ojcu dwór przy ul. Jezierskiej oraz najprawdopodobniej karczmę. W r. 1793 miał przejąć za długi (2405 zł 10 gr) kamienicę (lub jej część) Jana i Antoniny Dworakowskich przy ul. Wileńskiej w Grodnie, jednakże w spisie z r. 1794 występuje ona nadal jako kamienica Dworakowskich. Wspomniany dom w Sokółce dzierżawił S. z ekonomii grodzieńskiej. W woj. brzeskim lit. miał Czarnołozy. Na swych dobrach zapisał 1 tys. zł na rzecz Jednoty Lit. Pod koniec życia cierpiał na podagrę. Po trzydniowej chorobie zmarł w Brzostowicy Małej 14 III 1816; pochowany został w Izabelinie.

S. był dwukrotnie żonaty; po raz pierwszy (już w sierpniu 1790) z Marianną z Kalkreutherów, która żyła jeszcze we wrześniu 1791. Następnie, za dyspensą od pokrewieństwa i indultem od głoszenia zapowiedzi, udzielonymi przez synod w Izabelinie w lipcu 1796, poślubił w Bezwodnej 17 VII Reginę ze Stryjeńskich, córkę brata stryjecznego Bogusława Jakuba (ok. 1723–1799), pułkownika wojsk lit., w r. 1779 dyrektora synodu Jednoty Lit., i najprawdopodobniej Konstancji z Gruszczyńskich. Druga żona S-ego zmarła w wieku czterdziestu kilku lat 10 IX 1811 w Szereszowie (pow. brzeski lit.), dokąd przybyła «w celu poratowania zdrowia»; została pochowana w Izabelinie. Oba małżeństwa S-ego były bezdzietne. Majątek odziedziczył zapewne bratanek, Zygmunt Adam.

Brat S-ego, Paweł Andrzej (ok. 1741–1802) jako szlachcic komnaty elektora saskiego otrzymał 30 X 1772 od Stanisława Augusta urząd szambelana. W r. 1773 dostał od ojca rodową Stryjnę. Ponadto posiadał Abramów (w pobliżu Zamościa) oraz Górki w Galicji (w Tarnowskiem) – zapewne z tego tytułu wylegitymował się z bratem ze szlachectwa w sądzie ziemskim lwowskim w r. 1783. Jako jeden z przywódców Jednoty Małopolskiej podpisał 2 V 1777 akt unii sieleckiej. Możliwe, że uczestniczył (jako Paweł Stryjeński bez żadnego tytułu) w synodzie prowincjonalnym Jednoty Lit. w Wilnie w czerwcu i lipcu 1779. Był dyrektorem synodów małopolsko-mazowieckich w Sielcu 5–8 V i 14–17 VIII 1782, a we wrześniu t.r. na synodzie w Węgrowie, podobnie jak inni kalwiniści małopolscy zajmował stanowisko opozycyjne wobec dyrektora synodu, Goltza. Podczas insurekcji kościuszkowskiej został 3 VI 1794 powołany do komisji porządkowej woj. lubelskiego. Cieszył się dużym poważaniem współobywateli swego województwa. Zmarł na początku r. 1802. Był dwukrotnie żonaty; od 1 X 1772 z Zofią z Suchodolskich (zm. 1785), córką star. omylnickiego (omelnickiego) Teodora i Jadwigi z Grabowskich, a najpóźniej od r. 1794 z jej rodzoną siostrą Karoliną (1760–1812). Z obu małżeństw miał jedenaścioro dzieci, z których dzieciństwo przeżyło tylko trzech synów i trzy córki: Teodor Bernhard (1781 – zm. między 1821 a 1837), dziedzic Górek, Zygmunt Adam (1782–1851), dziedzic Abramowa oraz zapewne Brzostowicy Małej i innych dóbr swego stryja, sędzia pokoju pow. tarnogrodzkiego, Piotr Paweł (1795 – po 1837), dziedzic Stryjnej, Maria Anna (Marianna, zob.), Regina Teresa (1796–1872), żona Zygmunta Karola Stryjeńskiego (zob.), i Ludwika Rozalia (1799 – zm. najpóźniej w r. 1819).

Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1697–1794), Red. A. Rachuba, W. 2004; Estreicher, w. XIX; Konarski, Szlachta kalwińska, (Boryszewscy, Karwiccy, Stryjeńscy, Suchodolscy); Łoza, Kawalerowie, (brak S-ego); Nowy Korbut, IV; Oficerowie Rzpltej 1777–1794, I cz. 4, II; Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, W. 1857 s. 242; PSB (Jelski Konstanty, Karpiński Franciszek, Sapieha Franciszek); Słown. Geogr. (Stryjna); Spis synodów i sesji prowincjonalnych Jednoty Litewskiej 1611–1913, Wil. 1913 s. VIII, 14–16, 18; – Bartoszewicz K., Dzieje Insurekcji Kościuszkowskiej, Wiedeń [1909] s. 221; Borowski P., Jurydyki miasta Grodna w XV–XVIII wieku, Supraśl 2005; Czubaty J., Wodzowie i politycy. Generalicja polska lat 1806–1815, W. 1993; Gordziejew J., Socjotopografia Grodna w XVIII wieku, Tor. 2002 s. 76, 107–8, 127, 225, 248; Góralski Z., Stanisław August w insurekcji kościuszkowskiej, W. 1988; Herbst S., Początki polskiej wojny rewolucyjnej 1794 r., Studia i Mater. do Hist. Wojsk., XIII cz. 2 s. 79; Jakubėnas R., Prasa Wielkiego Księstwa Litewskiego w II połowie XVIII wieku, Kr. 2005 s. 66; Korniłowicz A., O życiu Franciszka Karpińskiego […] wiadomości zebrane, Wil. 1827 s. 53–4; Kowecki J., Pospolite ruszenie w insurekcji 1794 r., W. 1963; Kriegseisen W., Ewangelicy polscy i litewscy w epoce saskiej, W. 1996 (dot. ojca S-ego, Zygmunta); Mann Z., Stanisław August na sejmie ostatnim, W. 1938; Mościcki H., Dzieje porozbiorowe Litwy i Rusi, Wil. 1910–13 I; tenże, Generał Jasiński i Powstanie Kościuszkowskie, W. 1917; Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755–1818, W. 1987; Powstanie kościuszkowskie 1794. Dzieje militarne, Red. T. Rawski, W. 1994 I; Rostworowski E., Ostatni król Rzeczypospolitej. Geneza i upadek Konstytucji 3 maja, W. 1966; Skałkowski A., Jan Henryk Dąbrowski (1755–1818), cz. I: U schyłku dni Rzeczypospolitej (1755–1795), W. 1904 s. 42, 183, 366; Smoleński W., Konfederacja targowicka, Kr. 1903; Sułek Z., Sprzysiężenie Jakuba Jasińskiego, W. 1982; Szymański S., Urbanistyczno-architektoniczne formowanie się Grodna w okresie od XIV do XVIII wieku, „Roczn. Białostocki” T. 9: 1968–9 s. 258, 260; Szyndler B., Powstanie kościuszkowskie 1794, W. 1994; Wojtyński M., Szkatuła prywatna króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, W. 2003; Wolański A., Wojna polsko-rosyjska 1792 r., W. 1996; – Akty powstania Kościuszki, I, III; Akty Vil. Archeogr. Kom., VII 356, 402–3, VIII 618; Karpiński F., Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem, Oprac. R. Sobol, W. 1987; Korespondencja Franciszka Karpińskiego z lat 1763–1825, Oprac. T. Mikulski, R. Sobol, Wr. 1958; Korespondencja między Stanisławem Augustem a Ksawerym Branickim łowczym koronnym w roku 1768, Wyd. L. Gumplowicz, Kr. 1872 s. 115, 126, 137; Koźmian K., Pamiętniki, Wyd. M. Kaczmarek, A. Kopacz, K. Pecold, J. Willaume, Wr. 1972 I–II; Metryka Litewska. Rejestry podymnego. Województwo trockie 1690 r., Oprac. H. Lulewicz, W. 2000; Rękopiśmienne opisy parafii litewskich z 1784 roku. Dekanat grodzieński, Oprac. W. Wernerowa, W. 1994 s. 27–30, 38, 77; Spis mieszkańców Grodna z 1794 r., Oprac. J. Urwanowicz, w: Grodno w XVIII wieku. Miasto i ludność (na tle trendów rozwojowych od średniowiecza do 1939 roku), Red. A. Woltanowski, J. Urwanowicz, Białystok 1997 s. 93; Tabela dymów rolniczych w powiecie grodzieńskim znajdujących się, ostatnią taryfą zajętych do wybierania rekrutów […] dla wiadomości Komisji Porządkowej sporządzona r[oku] 1794 m[iesiąca] maja 25 dnia, Oprac. J. Urwanowicz, A. Woltanowski, „Studia Podlaskie” T. 1: 1990 s. 242–3; Vol. leg., VIII 793; – „Gaz. Korespondenta Warsz. i Zagran.” 1811 nr 88 s. 1368; „Gaz. Narod. i Obca” 1791 nr 90 s. 392; „Gazety Wil.” 1791 nr 7 s. 48; Kalendarz Wileński na r. 1792, Wil. [1791] s. 120, 129, 131; „Korespondent Warsz.” 1792 nr 102 s. 999–1000; „Kur. Lit.” 1816 nr 26 (dod.); – AGAD: Arch. Król. Pol., sygn. 178 k. 92–2v, sygn. 253 k. 49–51, sygn. 257 k. 77–78v, sygn. 270 k. 243, sygn. 323, k. 48–52, sygn. 357 k. 76–6v, sygn. 363 k. 16, Arch. Radziwiłłów, Dz. V sygn. 15237, Listy Bogusława Stryjeńskiego, sygn. 15238 s. 5–7, sygn. 15245, Dz. VII sygn. 124 s. 15–170, sygn. 126 s. 33–45, Koresp. Stanisława Augusta, sygn. 2 k. 983–4, Mater. geneal. W. Wielądka 56 s. 103, Metryka Kor., Sigillata ks. 32 k. 188v (dot. brata, Pawła), Militaria z Jabłonny, sygn. 20 s. 267–9, sygn. 55 s. 1–4, sygn. 98 s. 1–13; B. Czart.: rkp. 720 s. 1271, rkp. 736 s. 643–5, rkp. 757 s. 223–5, rkp. 777 k. 282, rkp. 886 s. 759–63, rkp. 5231 k. 193, 197, 203; B. Jag.: rkp. 5344 t. IV k. 158 (Herbarz Żegoty Paulego); B. Narod.: BOZ, rkp. 865 k. 51; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 7 k. 181–3; B. Ossol.: rkp. 1812 s. 1477, rkp. 5464 s. 85; BUW: rkp. 601, 621 k. 9, 14, rkp. 625 k. 32v, rkp. 634 k. 211–13a, rkp. 641 k. 209v, 223v, 264v–5v, rkp. 689 k. 142, 160v, 171v, 189v, 205v, 229, 239, 254v–5, 271, 276v, 285, 287, 293v, 295v–6, 306, 359v, 394, 404v, 431v, rkp. 2002 s. 252–6; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: F. 389 op. 1 (Metryka Lit.) nr 554 s. 138–9 (nr 108), s. 1019–21 (nr 822); – Informacje Jerzego Gordziejewa z Kr.

Andrzej Haratym